Korku endeksi olarak da bilinen volatilite endeksi (VIX), yatırımcıların piyasa korkusunu, stresini ve risk algısını ölçmek için kullandıkları önemli bir göstergedir.
Volatilite Endeksi Nasıl Oluşturuldu?
Volatilite endeksi, Chicago Board Options Exchange (CBOE) tarafından 1993 yılında ABD borsalarının oynaklığını ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Bu endeks, S&P 500 endeks opsiyonlarındaki öngörülen fiyat dalgalanmalarını gerçek zamanlı olarak ölçen bir göstergedir. VIX, her zaman kısa vadeli bir son kullanma tarihi olan S&P 500 endeks opsiyonlarının fiyatlarından türetilerek, önümüzdeki 30 gün içindeki volatilite projeksiyonlarını oluşturur. Aynı zamanda, tarihsel eğilimlerin istatistiksel analizleri yerine fiyat değişikliklerini öngördüğü için örtülü volatilite ölçüsü olarak da bilinir. Bu tahminler, deneyimli yatırımcıların S&P 500’deki yabancı menkul kıymetlerin gelecekteki performansına bahis oynaması formatına dayanmaktadır.
VIX Endeksi Neden Önemlidir?
VIX, yatırımcıların farklı piyasaları analiz etmelerine, portföylerini çeşitlendirmelerine ve koruma altına almalarına yardımcı olur. Forex, hisse senedi CFD’leri, altın ve diğer emtialar gibi çeşitli yatırım araçlarını VIX ile ilişkilendirerek, piyasanın muhtemel çöküşüyle ilgili herhangi bir göstergenin, yatırımcının diğer piyasalardaki görünümünü güçlendireceği anlamına gelir. Örneğin, belirli bir piyasa düşüyorsa, yatırımcılar potansiyel olarak diğer piyasaların da düşeceği konusunda uyarılabilirler. VIX’te pozisyon almak, piyasa maruziyetini koruyarak portföydeki varlıkları dengelemenizi sağlar. Örnek vermek gerekirse, S&P 500 ile ilgili bir varlıkta uzun bir pozisyona sahip olabilirsiniz. Uzun vadeli olumlu beklentilere sahip olsanız bile, kısa vadeli oynaklığa maruziyetinizi azaltmak isteyebilirsiniz. Bu nedenle, VIX’te bir pozisyon alarak, olası zararları dengelemeye yönelik bir strateji geliştirmiş olursunuz.
Yatırımcılar VIX ile Neler Öğrenebilir?
- VIX’te bir artış olduğunda, bu durum S&P 500 opsiyon piyasasındaki yatırımcıların piyasa oynaklığının artacağına dair bir beklenti içinde olduklarını gösterir.
- VIX endeksi ne kadar yüksekse korku da o kadar artar; bu durum, piyasa muhalifleri tarafından alım sinyali olarak değerlendirilir.
- Öte yandan, VIX’in düşük olması, piyasada korkunun azaldığını ve daha istikrarlı bir ortamın var olduğunu gösterir.
Kripto Paralar ve Korku-Açgözlülük Endeksi
Bir piyasada korkunun baskın duygu olması durumunda, yatırımcılar sermayelerini kaybetme korkusuyla hareket ederler. Bu korku genellikle bir ayı piyasası ve fiyatların düşmesiyle ilişkilendirilir. Enflasyon veya durgunluk gibi ekonomik faktörler, yatırımcıların fiyatların daha da düşeceği korkusunu besleyebilir. Bu bağlamda, Kripto Korku ve Açgözlülük Endeksi, düşüş dönemlerinde sıklıkla aşırı korku içinde bulunur. Açgözlülük duygusu baskın olduğunda ise yatırımcılar potansiyel kazançlar için heyecanlanır ve alım yapma eğilimindedirler. Açgözlülük, genellikle boğa piyasası ve fiyatların yükselmesi ile ilişkilendirilir; ilginçtir ki, bu duyguya bazen FOMO (bir şeyi kaçırma korkusu) eşlik eder ve yatırımcıları alım yapmaya yönlendirir.
VIX Nasıl Okunur?
VIX seviyelerini anlamak, yatırımcılar için değerli bilgiler sunabilir:
- 0-15: Düşük oynaklık, piyasa istikrarını gösterir.
- 15-25: Orta düzeyde dalgalanmaların sinyali olup, aşırı piyasa dalgalanmaları yoktur.
- 25’in üstü: Piyasada artan belirsizlikle birlikte yüksek oynaklık anlamına gelir.
- 30 ve üzeri: Önemli bir oynaklık gösterir ve büyük değişimlerin habercisi olabilir.
VIX ile Nasıl İşlem Yapılır?
Birçok yatırımcı, CBOE VIX fiyatlandırmasına dayalı olarak düşük ve yüksek volatilite durumlarının avantajlarını kullanmaktadır. VIX’e yatırım yapmanın en kolay yolu, VIX vadeli işlemlerine dayalı borsa yatırım fonlarını (ETF’ler) tercih etmektir. Bu ETF’ler, yatırımcılara normal hisse senetleri gibi alım satım imkanı sunar. Çoğu yatırımcı, VIX ETF’lerinin riskli olduğunu düşündüğünden dolayı genellikle 30 günlük vadesi olan ürünlere yönelir. Bu durum, yatırımcıların uzun vadede pozisyon tutma eğilimlerinin düşük olduğunu gösterir. VIX ile işlem yaparken şu adımları izleyebilirsiniz:
- Hesap açın: Canlı bir piyasada VIX ticareti yapma konusunda yeterince kendinize güvenmiyorsanız, öncelikle bir demo hesabı açmayı düşünebilirsiniz.
- VIX’in nasıl çalıştığını öğrenin: VIX’in işleyişini anlamak ve geçmiş VIX grafiklerini incelemek, yıllar içindeki fiyat değişimlerini anlamanıza yardımcı olacaktır.
- Uzun mu yoksa kısa mı gitmek istediğinize karar verin: VIX’in yükseleceğine inanıyorsanız, uzun pozisyon almak mantıklı olabilir. Aksi takdirde, VIX’in düşeceğini düşünüyorsanız, kısa pozisyon almayı tercih edebilirsiniz.
