Trade Hayatında Sık Yapılan Hatalar
Trade hayatıma yeni başladığım dönemlerde, sıkça karşılaştığım hatalardan biri, sürekli işlemde olma hissine kapılmamdı. Bu nedenle, ilgilendiğim paritelerde, sanki işlem yapmaya uygun bir durumdaymışım gibi hissetmekte ve ufak kazançlar için bile işlem almaya yönelmeye başlamıştım. Fark ettim ki bu durum, yalnızca benim başıma gelmiyor; trade hayatına adım atan herkesin karşılaştığı yaygın bir durum. Bugünkü yazımda, neden böyle hissettiğimizi ve bu durumun neden rasyonel olmadığını ele alacağım.
Neden Sürekli İşlemde Olma Hissine Kapılıyoruz?
Öncelikle, teknik ve temel analiz eğitimlerini tamamlayan birçok yeni trader, öğrendiklerini test etmek amacıyla sürekli olarak grafiklerle ilgilenmektedir. Yapılan backtest’ler ve ileriye dönük yapılan tahminler başarılı oldukça, kişinin kendine olan güveni ve dopamin seviyesi artmakta; bu da, yöntemini anladığını düşünerek, ileriye dönük tahminlerini uygulamak için işlem almaya karar vermesine yol açmaktadır. Basit bir mantıkla, ne kadar çok grafik incelerseniz, o kadar çok “fırsat” görebilirsiniz. Bu durumda, her gün sizi tetikleyen en az bir parite ile karşılaşmanız olası hale gelecektir.
Market Dışında Başka Meşgale Bulun
İkinci olarak, birçok acemi trader’ın yaptığı en büyük hatalardan biri, kendilerine market dışında herhangi bir meşgale bulmamaktır. Marketle ilgilenmek ve grafiklere çalışmak dışında başka bir uğraşı olmayan bir kişi, boş kaldığında sıkılacak ve “yapabildiği en iyi şey” olan marketle uğraşmaya geri dönecektir. Sadece grafiklere bakmak ve tahminler üretmek, kişiyi “başarmış” hissettirmediği için, bir süre sonra ufak bakiyelerle de olsa işlemler almaya başlayacaktır. Bu durum, zamanla bir bağımlılık haline dönüşebilir ve kişi, işlemde olmadığı zamanlarda “yoksunluk” ve “boşluk” hissi yaşamaya başlayabilir.
- Kendinize market dışında farklı uğraşlar bulun. Mümkünse sosyalleşmeye çalışın; çünkü piyasada sürekli olarak tek başınıza olduğunuz için bu durum, “soyutlanmayı” da getirebilir.
- Spor yapın veya yürüyüşe çıkın. Fiziksel aktiviteler yalnızca sağlığınıza değil, işlemlerinizin başarı oranına da katkı sağlayacaktır.
- Farklı kurslara katılın. İlgi alanınıza göre çeşitlendirebileceğiniz bu aktiviteler, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığınızı destekleyecektir.
Teknik Analiz Bolluğu Faydalı mı?
Kişiler, genellikle birden fazla teknik analiz yöntemi öğrendikleri için, uygun giriş noktaları belirlemeye çalışırken, Price Action’da uygun olmayan giriş noktasından Footprint ile işlem alabilir veya bu yöntemle uygun olmayan bir noktadan formasyonlarla işlem yapabilirler. Bu noktada, çok sayıda yöntemi bilmek ve aynı grafik üzerinde uygulamaya çalışmak, bizi yanılgıya düşürebilir. Ben de birçok yeni trader gibi finansal piyasalara başladığımda her şeyi öğrenmeye çalışıyordum. Ancak zamanla, farklı yöntemlerle giriş noktaları belirlemek yerine, onları konfirme aracı olarak kullanmanın daha doğru olduğunu öğrendim.
Daha Az İşlem, Daha Az Stres
Peki, sürekli işlemde olmak neden rasyonel değil? Öncelikle, bir önceki yazımda da belirttiğim üzere, piyasada fırsatlar asla bitmez. Neredeyse her gün işlemde olmak, bir süre sonra daha dürtüsel davranışlar sergileme ihtimalinizi artırır; bu durum, psikolojinizin ve duygusal durumunuzun dalgalanmasına yol açar. Bir gün kazançlı çıktığınız bir işlemle mutlu olurken, diğer gün kaybettikleriniz nedeniyle stresli ve üzgün hissedebilirsiniz. Haftanın her farklı gününde farklı bir ruh hali içinde olmak yerine, uygun noktaları belirleyip daha az işlemle daha az stres yaşayarak aynı kazançları elde etmeniz mümkündür.
Ayrıca, ne kadar çok işlem alırsanız, kaybetme ihtimaliniz de o kadar artar. İnsanlar, sürekli kazanacaklarmış gibi olumlu tutum ve inançlarını sürdürme eğilimindedirler; ancak kayıplar da gerçektir ve yeterince tecrübeli olmayan bir trader, birkaç kazançlı işlemle elde ettiği kazançlarını tek bir kayıpla kaybedebilir. Özellikle piyasalardaki volatilite yüksekse, terste kalınan bir işlem tüm bakiyenizi ve o zamana kadar elde ettiğiniz kazançları kaybetmenize neden olabilir. Ancak birçok kişi, bunun tam tersine inanarak, ne kadar çok işlem alırlarsa o kadar çok kazanacaklarını düşünmektedir.
Bağımlılık Tehlikesi
Sürekli işlemde kalma ve boşta kalmama isteği, dopamin ihtiyacınızı karşılamak için işlem almaya yönlendirebilir ve bu da zamanla bağımlılığa yol açabilir. Bir psikolog olarak, bağımlılık boyutunun oldukça tehlikeli olduğunu ve ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurgulamak isterim. Piyasaların durgun olduğu ve hacimsiz olduğu dönemlerde, eskisi kadar trade yapamayan bir kişinin can sıkıntısı ve boşluk hissi, zararlı alışkanlıklara yönelmesine yol açabilir.
Sürekli İşlemde Olmak Kazançla Eşdeğer mi?
Tüm bu nedenlerden ötürü, eğer trader olmak istiyorsanız, kendinizi yalnızca piyasalarla sınırlı tutmamalısınız. Sürekli işlemde olmak, sürekli kazanç anlamına gelmez; doğru zamanda doğru yerde konumlanmak, size kazancı getirecek olan unsurdur. Sürekli marketle ilgilenmek yerine, spor gibi farklı aktivitelerle meşgul olmalı, daha fazla sosyalleşmeli ve beyninizi farklı şeylerle oyalamalısınız. Boşta kalan bir zihin, kendisine yapacak bir şey arar ve bildiği en kolay yoldan dopamin üretmeye çalışır. Beyninize ne kadar çok yol sunarsanız, yalnızca işlem almayı düşünmek yerine farklı şeylere yönelme olasılığınız o kadar artar.
Kripto piyasalarının 7/24 açık olmasının, kişileri sürekli olarak marketle ilgilenmeye ittiğinin farkındayım. Bu noktada, kendime belirli bir zaman dilimi belirlemeyi ve marketle sadece o aralıkta ilgilenmeyi daha doğru buluyorum. Zaman zaman bu durum, marketteki fırsatları kaçırmama neden olsa da, 7/24 markette olmanın rasyonel olmadığını ve beni daha dürtüsel hale getirerek daha fazla zarar ettireceğini, aynı zamanda hayattan daha az zevk almama yol açacağını biliyorum. Bu noktada kendinize şu soruyu sormanızı tavsiye ederim: “Yaşamak için mi para kazanıyorsunuz yoksa para kazanmak için mi yaşıyorsunuz?”
