Story Protocol Nedir?
Story Protocol, fikri mülkiyet (FM) sorunlarını ele almayı amaçlayan yenilikçi bir blokzincir platformudur. CosmosSDK ve Cosmos’un CometBFT altyapısı kullanılarak geliştirilmiştir. Fikri mülkiyet, herhangi bir tanımlanabilir ve paraya dönüştürülebilir yaratımı temsil edebilir; bu bir sanat eseri, video, dijital kimlik, izleyici kitlesi veya hatta bir ticaret tekniği olabilir. Story Protocol, yaratıcıların eserlerini şeffaf ve otomatik bir şekilde kaydetmelerine, yönetmelerine ve paraya çevirmelerine olanak tanıyan merkeziyetsiz bir altyapı sunmaktadır.
Story Protocol Kurucuları
Story Protocol, 2022 yılında Seung Yoon Lee, Jason Zhao ve Jason Levy tarafından kurulmuştur. Proje, blokzincir teknolojisini kullanarak fikri mülkiyet yönetimi ve paraya dönüştürme süreçlerindeki zorlukları çözmeyi hedeflemektedir. Story Protocol, a16z crypto tarafından yönetilen üç finansman turunda toplamda 134 milyon dolar yatırım almıştır. Mayıs 2023’te 29,3 milyon dolar, Eylül 2023’teki Seri A turunda 25 milyon dolar ve Ağustos 2024’teki Seri B turunda 80 milyon dolar toplamıştır. 13 Şubat 2025’te Story Protocol, halka açık ana ağı Homer’ın lansmanını duyurmuştur. Bu önemli olay, aynı zamanda bir airdrop aracılığıyla IP token’ın piyasaya sürülmesiyle taçlandırılmıştır.
IP Token Nedir?
IP token, Story ağının yerel kripto parasıdır. Story Protocol, ana ağ lansmanıyla birlikte IP Token’ı 13 Şubat’da airdrop ile piyasaya sürmüştür. CoinGecko verilerine göre, IP Token bir hafta içinde 6,72 dolara kadar yükselmiş ve ilk 100 kripto para arasında yerini almıştır. IP Token’ın birkaç önemli işlevi bulunmaktadır:
- İşlem Ücretleri: Fikri mülkiyet tescilleri, lisans anlaşmaları ve telif ödemelerinin işlenmesinde kullanılmaktadır.
- Staking ve Ağ Güvenliği: Doğrulayıcılar, blokzincirin güvenliğini sağlamak için IP token’larını stake etmektedirler.
- Telif ve Gelir Dağıtımı: Fikri mülkiyet varlıkları gelir ürettiğinde, kazançları otomatik olarak dağıtmaktadır.
- Aracıdan Aracıya İşlemler: Yapay zeka modelleri ve dApp’ler, IP varlıklarını otonom bir şekilde lisanslamasına ve ticaret yapmasına olanak tanır.
Story (IP) işlem hacmi, yazının yazıldığı tarihte son 24 saatte 788.759.960 dolara ulaşmıştır. Bu değer, bir önceki güne göre %139,60’lık bir artış anlamına gelmektedir.
Story (IP) Dağıtımı
Story, yapay zekanın inovasyonu hızlandırmasıyla birlikte IP’yi yeni bir varlık çağının merkezine yerleştirmeyi hedeflemektedir. Ancak karmaşık yasal çerçeveler ve tescilli engeller, genellikle gelir paylaşımını engellemektedir. Story, IP’yi Katman 1 blokzincirindeki IP token ile desteklenen “programlanabilir varlıklara” dönüştürerek bu sorunları çözmeyi amaçlamaktadır.
- Yüzde 58,4: Ekosistem ve topluluk hibeleri, vakıf kaynakları ve ilk teşvikler — Bu geniş kategori, IP ağını büyüten geliştirici katılımını, topluluk etkinliklerini, pazarlamayı ve eğitim çabalarını desteklemektedir.
- Yüzde 21,6: Erken destekçiler — Erken katılan yatırımcılar ve danışmanlar için ayrılmıştır. Bu tokenlar 48 ay boyunca devreye girecektir.
- Yüzde 20: Temel katkıda bulunanlar — Kilit kurucular, Story Protocol’ün uzun vadeli vizyonu ile uyumlu ekip teşvikleri ile ödüllendirilmektedir.
Story Protocol Nasıl Çalışır?
Story, geleneksel blokzincirlerden farklı olarak, her IP’nin türev çalışmalarına bağlandığı yönlendirilmiş bir grafik yapısı kullanmaktadır, bu da bilgi işlemeyi önemli ölçüde geliştirmektedir. Ayrıca, yerel bir telif modülü, türev çalışmalardan elde edilen gelirin bir kısmının otomatik olarak orijinal yaratıcılara iade edilmesini sağlar, bu da iş birliğine dayalı bir ekosistemi teşvik eder. Story Protocol’ün zincir üstü lisansları, yasal geçerliliğini ve Bern Sözleşmesi gibi uluslararası standartlara uyumluluğunu garanti eden zincir dışı yasal sözleşmelerle desteklenmektedir; bu sayede zincir üstü lisanslar, 180’den fazla ülkede yasal olarak tanınmaktadır.
IP’yi Blokzincire Kaydetme
Yaratıcılar, içeriklerini kaydetmek için proof of authorship veya haklarını doğrulayan zaman damgalı bir kayıt sunarlar. Bu işlem, kullanıcı dostu bir dApp aracılığıyla gerçekleştirilebilir ve bu dApp, son gönderilen bilgileri alarak IP varlığını temsil eden bir belirteç dağıtır. Böylece sahiplik zincire yerleştirilir ve potansiyel kullanıcılar, hakların kimde olduğunu doğrulayabilirler.
Lisanslama ve Telif Ödemeleri
Lisans anlaşmaları, otomatik kod satırlarına dönüşür. Akıllı sözleşmeler, bir çizgi romandaki bir karakterin tek seferlik baskısı veya bir oyunda süresiz kullanım gibi izin verilen kullanım kapsamını tanımlar. Ödeme bölümleri, doğrudan orijinal yazarların, ortak yazarların veya katkıda bulunanların cüzdan adreslerine yönlendirilir. Bu kendi kendine yürütülen format, güveni artırır ve geç veya eksik telif ödemeleri konusundaki endişeleri azaltır.
