Morpho: Merkeziyetsiz Borç Verme Protokolü
Morpho, 2021 yılında kurulan merkeziyetsiz bir borç verme protokolüdür. Kripto paraların aşırı teminatlı bir şekilde borçlanması ve borç verilmesi için güvenli ve verimli bir çözüm sunarak kullanıcılara çeşitli fırsatlar tanır. Ethereum Sanal Makinesi (EVM) üzerine inşa edilmiş olan bu protokol, izinsiz piyasa oluşturmayı mümkün kılarak kullanıcıların özelleştirilmiş parametrelerle izole borç verme piyasalarını tanımlamasına olanak tanır. Geleneksel merkeziyetsiz finans (DeFi) platformlarının aksine, Morpho risk yönetimini dışsallaştırarak ve yönetişim müdahalesini en aza indirerek basitlik, verimlilik ve esneklik üzerinde yoğunlaşır.
Protokolün Temel Özellikleri
Morpho, her piyasanın belirli bir teminat varlığı, bir kredi varlığı ve Kredi-Değer (LTV) oranları gibi belirli parametrelerle tanımlandığı izole borç verme piyasalarını mümkün kılar. Bu tasarım, borçlular ve borç verenler için verimliliği en üst düzeye çıkarırken sistemsel riskleri en aza indirir.
Morpho Kurucusu Kimdir?
Protokol, merkeziyetsiz finans konusunda derin bir anlayışa sahip olan blokzinciri meraklıları ve geliştiricilerinden oluşan Morpho Labs ekibi tarafından yaratılmıştır.
MORPHO Nasıl Çalışır?
Morpho, kullanıcıların özelleştirilmiş parametrelerle izole borç verme piyasaları kurmasına olanak tanıyan izinsiz piyasa oluşturmayı sağlar. Her piyasa şu unsurlar ile tanımlanır:
- Teminat varlığı: Teminat olarak kullanılan varlık (örn. ETH).
- Kredi varlığı: Ödünç alınan varlık (örn. DAI).
- Tasfiye kredi-değer (LLTV): Teminatın değerine göre ne kadar borç alınabileceğini belirleyen bir oran.
- Faiz oranı modeli (IRM): Zaman içinde borçlanma maliyetlerini hesaplayan bir sistem.
- Oracle: Varlıklar için doğru fiyat beslemeleri sağlayan bir hizmet.
Bu parametreler seçildikten sonra değiştirilemezler ve kullanıcılar için istikrarlı ve öngörülebilir bir ortam sağlar.
Borç Verme ve Borç Alma Süreci
Kullanıcılar, protokol ile etkileşim kurarak faiz kazanmak için varlıkları borç vererek veya teminat kullanarak varlıkları borç alarak işlemler gerçekleştirebilirler.
- Borç verenler: Protokole varlık tedarik ederek piyasadaki kredi talebine göre faiz kazanabilirler.
- Borçlular: Teminat sağlayarak LLTV oranı tarafından belirlenen limite kadar varlık ödünç alabilirler. Borçlular, tahakkuk eden faizle birlikte krediyi geri ödemekle yükümlüdür. Örneğin, bir kullanıcı teminat olarak ETH tedarik ederse ve USDC ödünç alırsa, teminatının değerinin LLTV eşiğinin üzerinde kaldığından emin olmalıdır.
Pozisyonlar ve Hisseler
Morpho, kullanıcı bakiyelerini ve etkileşimlerini izlemek için benzersiz bir sistem kullanır:
- Pozisyonlar: Her kullanıcının etkinliği (ister borç verme, ister borç alma veya teminat sağlama olsun) aToken veya cToken (Aave veya Compound gibi platformlar tarafından kullanılır) gibi ek tokenler oluşturulmadan protokolde kaydedilir.
- Hisseler: Protokol, token ihraç etmek yerine varlıkların dağıtımını izlemek için hisseler kullanır. Hisseler, muhasebede yüksek hassasiyet sağlar ve faiz hesaplamalarını basitleştirir.
Tasfiye Mekanizması
Morpho, temerrütleri önlemek için bir tasfiye mekanizması içerir: Bir borçlunun teminatının değeri LLTV eşiğinin altına düşerse, pozisyonu tasfiye için uygun hale gelir. Protokol, krediyi ve ödenmemiş faizi geri ödemek için teminatın bir kısmını otomatik olarak satar. Bu sistem, platformun bütünlüğünü korurken borç verenlerin korunmasını sağlar.
Yönetim ve Ücretler
Morpho’nun yönetim sistemi, merkezi kontrolü en aza indirmek için tasarlanmıştır. Yönetim, oluşturulduktan sonra piyasaları durduramaz veya parametrelerini değiştiremez. Protokol ayrıca, yönetimin borçlular tarafından ödenen faiz üzerinden %0 ila %25 arasında bir ücret talep etmesine olanak tanıyan bir ücret değişimini de içerir. Bu özellik, platformun kullanıcılar için maliyet etkin kalmasını sağlarken esneklik sunar.
Morpho Nereden Alınır?
MORPHO, merkezi kripto borsalarında işlem görebilir. Yerli popüler kripto borsası Paribu, 24 Ocak 2023 tarihinde saat 16:00’da Morpho’yu Paribu Box’ta listeleyeceğini duyurmuştur. Detaylar için tıklayın.
