Jupiter’in Catstanbul 2025 Etkinliği: Kripto Dünyasına Dair Önemli Değerlendirmeler
Merkeziyetsiz finans platformu Jupiter, geçtiğimiz hafta sonu İstanbul’da düzenlediği “Catstanbul 2025” adlı etkinlikle dikkatleri üzerine çekti. Etkinliğe hem uluslararası hem de yerel katılımcıların yoğun ilgisi vardı. Etkinlikte, Coinkolik’in sorularını yanıtlayan Türkiye’nin kripto ekosisteminin önde gelen isimlerinden ekonomist Efe Bulduk, memecoin çılgınlığını, Solana ağının güncel durumunu ve piyasa ile ilgili öngörülerini paylaştı.
Jupiter’in bu etkinliği İstanbul’da düzenlemesini nasıl buluyorsunuz? İlk izlenimleriniz neler?
Kripto dünyası, zamanlama konusunda son derece hassas. Belirli döngülerin kendine özgü enerjileri oluyor. Şu anda Jupiter’in parladığı bir dönemdesiniz. Dolayısıyla etkinliğin zamanlaması oldukça isabetli. Türkiye’de genellikle her şeyin geç geldiği bir anlayış var; memecoin çılgınlığı bizim ülkemize bir yıl sonra ulaşır. Kripto etkinlikleri, zaman yolculuğu gibi; bazen bir yıl, bazen de iki yıl ileri gidebiliyorsunuz. Etkinlikte yurt dışından gelen birçok katılımcı vardı ve neredeyse Türkçe konuşan yoktu. Türk insanının ilgisi, yabancıların katılımı ve etkinliğin yüksek bütçesi, bu tür bir sonuç doğurdu.
Türk kripto topluluğu kendini kanıtladı
Bu ve benzeri etkinliklerin Türkiye’deki kripto ekosistemindeki geliştiricilere önayak olduğunu düşünüyor musunuz?
Coinkolik okuyucularına ilham verebilir: Merkezi borsaların kuruluş süreçleri genellikle arkadaş gruplarıyla başlıyor. Çinli, Singapurlu ve Hong Konglu bir grup, kapalı bir toplum içinde bir araya geliyor ve ardından merkeziyetsiz finans uygulamaları da benzer bir şekilde gelişiyor. Türkiye olarak bu süreçlere dâhil olmakta zorluk çektik; 2022 ve 2023’e kadar bu durum sürdü. Ancak artık Türkiye’den iyi projeler çıkmaya başladı. Benim de kurucu olduğum FirstBatch’ın yanı sıra Citrea, Clave, Utilify gibi birçok uygulama mevcut. Bu durum Türk topluluğunun kendini kanıtlamasına yardımcı oldu. Geliştiricilere cesaret vermek açısından son derece etkili. Geçmişte arkadaş gruplarından çıkan projelerin başarısı sınırlıydı, ama şimdi üç-beş yıl öncesine göre çok daha iyi bir konumdayız. Hem global düzeyde hem de Türkiye’den çıkan projeler belli bir yere gelmeye başladı. Bu gelişme, girişimcileri, yazılımcıları ve geliştiricileri cesaretlendirdi. Global trendin önünde olmasak da, 2016-2017’deki merkezi borsa furyasına göre geride değiliz; yakalıyoruz. Ancak daha fazla çalışmalıyız.
Son zamanlarda TRUMP ve MELANIA gibi memecoin’lerdeki artışla rekorlar kıran Solana blokzinciri hakkında ne düşünüyorsunuz? Memecoin’lerin sektörde giderek daha fazla ağırlık kazanmasının merkeziyetsiz dünyaya uzun vadede zarar verdiğini düşünenler var. Siz ne düşünüyorsunuz?
Solana’nın amiral gemisi etkinliği olan Breakpoint’e 2021’in kasım ayında katıldım. O dönemde Solana çok konuşuluyordu. Etkinlikte, katılımcılar arasında Patek Philippe saatler ve Hermes çantalar görmek, Solana’nın algısının kötüye gittiğini düşündürdü. O etkinlikten sonra Solana’nın fiyatı 256 dolara kadar yükseldi ancak ardından piyasa düşüşe geçti ve fiyatı 3-5 dolara kadar geriledi. Bu süreçte Solana ekibi, kurumsallaşma yönünde önemli adımlar attı. Superteam’in kurulması ve daha önceki Raydium gibi DEX’ler, kullanıcı deneyimini oldukça iyileştirdi. Özetle, Solana kullanıcıya dokunduğu noktada iyi bir yere geldi.
Kimse merkeziyetsizlikle ilgilenmiyor
Bahsettiğiniz konu popülizmle ilgili. Solana, popülist bir ağ olarak öne çıkıyor. Bu, kullanıcıları hızlıca sisteme çekmek anlamına geliyor. Ethereum ise daha farklı bir konumda. Her şeyin bir rengi var; sadece siyah ve beyaz yok. Avrupa’da popülist partiler ön planda. Kimse merkeziyetsizliğe gerçekten ilgi göstermiyor. Bireysel açıdan bakıldığında, insanlar memecoin’lerden para kazanıp kazanmadıklarını düşünüyorlar. Memecoin’ler, insanlara umut ve hayal kurduran bir araç. İnsanlar neden milli piyango bileti alıyor? Zengin olmak için değil mi? Memecoin’ler de benzer bir mantıkla işliyor. İnsanlar, bu tür yatırımlar yaparak hem hayal kuruyor hem de topluluğun bir parçası olduklarını hissediyorlar. Yatırımcı olarak bunu görüyorum: Solana, yeni kullanıcıları sisteme çekme konusunda oldukça başarılı. Geçmişteki organizasyon eksikliklerini de çözmüş durumdalar. Superteam gibi akademileri ve son kullanıcıya ulaşan Jupiter gibi uygulamaları var. İyi bir noktadalar ve büyük destek topluyorlar. Sanatın toplum için mi yoksa sanat için mi olduğu gibi bir tartışma var; karnı aç olan birine Mona Lisa tablosunu gösterip ondan bir şey bekleyemezsiniz. Bu insanlar da para kazanmak istiyor. Bu durumda, “Bu merkeziyetsiz değil” diyemezsiniz.
TRUMP coin sektöre genel anlamda zarar veriyor
Memecoin’lerin getirisi yüksek olsa da, volatilitesi de o kadar yüksek. Hiçbir projeye dayanmayan bu memecoin’lerin birçok mağdur yarattığını biliyoruz. Buradaki yaklaşımınız nedir?
Bu konuda net bir duruşum var. Pragmatist bir yaklaşım sergilemiyorum. TRUMP coin’i 10 dolarken gördüm ama almadım. Böyle bir şey istemiyorum hayatımda. Ekosisteme yüz binlerce kullanıcı çekebilir, ancak genel anlamda zarar verdiğini düşünüyorum. Hızla yeni kullanıcılar eklenmesi, sistemi boşaltıyor. Ama insan doğasına karşı gelebilir misiniz? Biz kimiz ki insan doğasını değiştirelim? İnsanların umuda ihtiyacı var. Bitcoin’den iyi para kazanabileceklerine inanmayan birçok insan var. Uzun vadeli yaklaşmaları gerektiğini söylüyorum. İnsanlar burada kumar isteklerini gidermeye çalışıyorlar. Sosyal medyada almış gibi yapıp insanları buraya iten fenomenlere karşıyım. Birdenbire listeleyen ve bu durumu yaymaya teşvik eden borsalara da eleştirilerim var. Ancak onlara kızamıyorum; onlar kendi işlerinde ve güçlerindeler. İnsanların bu durumlara prim vermemesi gerekiyor.
Yeni yılda büyük Amerikan bankalarının kriptoya girmesini bekliyorum
Kripto piyasasını yeni yılda nasıl görüyorsunuz? Trump’ın kripto dostu yönetimiyle piyasayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu konuda kesin bir görüşe sahibim. Piyasanın ciddi şekilde primleneceğini düşünüyorum. Kendi özelimde 10 tane neden belirledim. Coinkolik okuyucuları için şöyle özetleyebilirim: Spot Bitcoin ETF’leri piyasaya sürüldüğünde yatırımcılar hemen yükselmesini beklemişti; ama hemen yükselmedi, zamanla artış gösterdi. Amerika’da geleneksel finans kurumlarının kriptoya girmesini engelleyen düzenlemeler var. Şimdi bu yasaları kaldırıyorlar. 2025 yılında, büyük Amerikan bankalarının kripto piyasasına girmesini bekliyorum. Citi, Bank of America ve JPMorgan gibi devlerin bu alana adım atmasını şaşkınlıkla karşılamayacağım. Trump, stratejik rezerv konusunu bir ay içinde raporlaştırmalarını istedi. ABD’nin stratejik rezerv hamlesiyle diğer merkez bankalarının da alım yapmasını bekliyorum. Facebook gibi büyük şirketlerin de kripto alımları gerçekleştireceğini düşünüyorum. Daha fazla insana ulaşılabilecek yeni kanallar açılacak ve bu, Amerika ekonomisini olumlu etkileyecek.
Geri çekilmeden sonra altcoin’lere sıra gelecek
Yemin törenini izlediniz mi? Elon Musk ile Sam Altman veya Mark Zuckerberg gibi figürler birbirleriyle anlaşan kişiler mi? Hayır. ABD başkanını destekliyorlar ve el mahkûm buraya gelecekler. Bu durum uzun vadede yeni para ve insan getirecek. Bu da fiyatların artması demek. Günlük olarak 1 milyon token çıkıyor, bu nedenle eskisi gibi her aldığınız coin yürümüyor; ama doğru yerde pozisyonlanırsanız, halen 3x, 5x ve 10x kazançlar mümkün. Bitcoin ve Ethereum ile ilgili de olumlu düşüncelerim var. Eylül ve kasım aylarında fiyatlarda bir zirve bekliyorum. Ardından önceki döngü gibi bir süreç gelişebilir: Önce bir zirve, sonra geri çekilme ve altcoin’lerin ilerlemesi. Eylül veya ekim ayında Bitcoin’de yeni bir zirve ve ardından dağıtım fazı gelebilir. Bu döngüden sonra fiyatta bir geri çekilme gerçekleşebilir.
Altcoin yatırımcılarının yakından takip ettiği Bitcoin dominansının bu dönemde düşmesini bekliyor musunuz?
Bence eylül ayına kalmadan düşüş yaşanacak. Eylüldeki ikinci fazda Bitcoin’in dağıtım evresi başlayacak. Farazi olarak konuşuyorum, 200 bin dolarda zirve görürsek, 70 bin dolara kadar geri çekilme olabilir.
