Yatırım ve Finansal Özgürlük
Yatırım yapmaya veya ticaret (trade) yapmaya başlayan herkesin temel hedefi, bakiyesini büyüterek zenginleşmek ve finansal özgürlüğüne ulaşarak istediği hayatı yaşayabilmektir. Ancak birçok kişi bu hedefine olabildiğince hızlı bir şekilde ulaşmaya çalışırken, bu durum bazı sorunlara yol açabilir. Bu yazıda, hızlı zengin olma arzusunun getirdiği zorlukları, zamanla büyümenin neden daha sürdürülebilir bir yol olduğunu, üstel büyümenin (exponential growth) gücünü ve bu süreçte karşınıza çıkabilecek fırsatları ele alacağız.
Öncelikle, yatırım yapmaya veya ticaret yapmaya yeni başlayan herkesin ilk yapması gerekenlerden biri yalnızca grafik analizi değil, aynı zamanda finansal okuryazarlığını geliştirmektir. Bu konuyu daha önce de vurguladım ve bir kez daha hatırlatmak istiyorum. Finansal okuryazarlığını artırmaya çalışan herkesin karşılaştığı temel kavramlardan biri, bakiyenin üstel büyümesi kavramıdır. Ben bu kavramla, Efloud’un “1.000 dolardan 1.000.000 dolara” başlıklı yazısı sayesinde tanıştım ve bu yazı, yatırım mentalitemi köklü bir şekilde değiştirdi.
İlk zamanlar, finansal piyasalarda işlem yaparken paranın yalnızca sürekli ticaret yaparak kazanılabileceğini düşünüyordum. Ancak zamanla, doğru stratejilerle desteklenen spot alımların da büyük bir potansiyele sahip olduğunu fark ettim. Bu farkındalık, Efloud’un yazısının yanı sıra Robert Kiyosaki, Peter Lynch, Morgan Housel, Alfred Mill, Charlie Munger, Warren Buffett ve Mark Douglas gibi yatırımcı ve yazarların eserlerinden de kaynaklanmıştır. Bu kişilerin kitaplarını okuduğunuzda, yatırımcı profilinizin değişeceğini garanti edebilirim.
Üstel Büyüme Nedir?
Yazımızın ana konusuna dönecek olursak, üstel büyüme, bakiyenizin zaman içinde belirli bir oranda sürekli olarak artması demektir. Sıklıkla verilen 1.000 dolar örneği ile ilerleyelim: Farz edelim ki 1.000 dolarınız var ve her yıl %100 kazanç sağlıyorsunuz. Bu durumda, kasanız her yıl iki katına çıkacaktır. İlk yılın sonunda 1.000 dolarla başladığınız yatırım yolculuğunuz, 2.000 dolara ulaşacaktır. Her yıl %100 kazanç sağladığınız senaryoda, ikinci yıl sonunda 4.000, üçüncü yıl sonunda 8.000, dördüncü yıl sonunda 16.000, beşinci yıl sonunda 32.000, altıncı yıl sonunda 64.000, yedinci yıl sonunda 128.000, sekizinci yıl sonunda 256.000, dokuzuncu yıl sonunda 512.000 ve onuncu yıl sonunda 1.024.000 dolara ulaşacaksınız.
Peki, bu gerçekten mümkün mü? Kasanızı her yıl iki katına çıkarmak konusunda ne ben ne de siz kesin bir bilgiye sahip olabiliriz. Ancak benim inancım, çaba, emek ve çalışma ile insan hayatında her şeyin mümkün olduğudur. Burada vurgulamak istediğim şey, 10 yıl sonra 1 milyon dolara ulaşmanın ötesinde, vizyonunuzu genişletip daha derin bir bakış açısıyla yaklaşmanızdır.
Zamanın Bileşik Getirisi
Finansal özgürlüğe ulaşmanın ilk koşulu yatırım yapmaya başlamaktır ve bunu ne kadar erken yaparsanız, yukarıda da belirttiğim gibi, katlanarak büyüme olasılığınız o kadar artar. Belki ilk yıl, daha güvenli yatırım araçlarına yönelerek küçük bir büyüme kaydedeceksiniz; ancak her yıl aynı oranda kazanç elde etseniz bile, muazzam bakiyelere ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda, senaryomuzdaki temel varsayım, kasanızı her yıl %100 büyütmekti. Ancak zamanla, daha deneyimli hale gelecek, finansal okuryazarlığınızı geliştirecek ve kazanç oranınızı artıracaksınız. İlk yılınızı belki %20, %30 veya %50 kazançla kapatırken, bir süre sonra kazanç oranlarınız %100’lere, hatta daha fazlasına ulaşabilir.
Bunu gerçekleştirmenin yolu, kendinizi finansal okuryazarlık anlamında gerçek bir yatırımcı olarak geliştirmek ve harekete geçmektir. Sağdan soldan duyduklarınıza ya da arkadaşlarınızın veya sosyal medya fenomenlerinin önerilerine dayanarak hiçbir şey yapmadan bekleyerek bu senaryoyu gerçekleştirmeniz pek olası değildir. Gerçekleştirseniz bile, uzun vadeli bir biçimde bunu sürdürmeniz zor olacaktır. Çünkü 10 yıl boyunca elde edeceğiniz deneyimler, yatırımcı profilinizi şekillendirecek ve finansal anlamda daha bilinçli adımlar atmanızı sağlayacaktır. Aksi takdirde, başkalarının önerilerine dayanarak hareket ettiğinizde, bir günde 1.000.000 dolarlık bakiyenizi kaybetmeniz dahi mümkündür.
Akıllı bir yatırımcı, uzun vadeli düşünebilen, zamanın bileşik getirisini öngörebilen ve hem bakiyesini hem de kendisini kademeli olarak üstel bir şekilde büyütebilen kişidir. Yazının başında da belirttiğim gibi, birçok insan, olabildiğince hızlı bir şekilde büyük paralara ulaşmayı hedeflemekte. Ancak, finansal özgürlüğe ulaşma yolunda çaba sarf etmek gerektiğini, sefasını çekmek istiyorsak cefasını da çekmemiz gerektiğini anlamamız önemlidir. Kademeli bir şekilde büyümenin daha doğru olduğunu unutmamalıyız.
Piyasaya Küsüp Gitmek Ne Kadar Doğru?
Geçtiğimiz günlerde bir borsa etkinliğinde tanıştığım biri, 2017’den beri özellikle kripto para alanında yatırım yaptığını söyledi. Kasanı toplamda 50 kat büyüttüğünü belirtirken, genellikle ilk boğa döneminde kimsenin doğru düzgün para kazanamadığını, ancak inancını kaybetmeyip diğer boğa dönemine hazırlanırsa iyi bir kazanç elde edebileceğini ifade etti. Bu tanışma, benim de inancımı tazelememe ve bu yazıyı yazma isteğimi artırdı. Son günlerde birçok kişi zarara uğradı ve önceden alım yapanlar bile maliyetlerine geri dönebildi. Birçok kişi boğanın ne zaman geleceğini sorgulamakta; ancak bana göre uzun bir süredir zaten boğa dönemindeyiz. 2023 yılından itibaren birçok paritede ciddi yükselişler yaşandı. Bu noktada, boğanın bittiğini düşündüğüm mesajı çıkmamalıdır; bana göre hâlâ yükselişler devam edecek ve ben yatırım planlarımı buna göre şekillendirmekteyim.
Ancak, gerçekten varlıklı olmayı istiyorsanız, planlarınızı yalnızca bu döneme göre yapmamalısınız. Hem zamanın hem de bakiyenin üstel büyümesine inanmalısınız. Verdiğim kazanç örneği muazzam bir oran olsa da, aslında sekiz yıllık bir dönemde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla, finansal anlamda kendinize yaptığınız yatırımlar, fırsatları görmenizi ve kademeli bir şekilde büyümenizi sağlayarak sizi oldukça zengin edebilir.
Tanıştığım kişi, hiçbir şey yapmadan bekleseydi, piyasalara küsüp gitseydi ya da sağdan soldan duyduklarıyla hareket etseydi bu kadar yüksek bir büyümeyi yakalayabilir miydi? Arkadaşlarıma sıkça bu seferki döngüde çok fazla şey öğrendiğimi ve kendime notlar aldığımı, bunların bir sonraki döngü için hazırlık olduğunu vurguluyorum. Finansal piyasaları incelediğinizde birçok döngü görebilirsiniz (örneğin, faiz-enflasyon döngüsü veya kripto para piyasalarında belirli yıllarda gerçekleşen döngüler gibi). Eğer yatırım yaptığınız piyasayı iyi analiz eder ve bu döngüleri tespit edebilirseniz, küçük bir bakiyeyle başlayarak kasanızı zamanla büyütmeniz mümkün olacaktır.
Şu anda 26 yaşındayım ve 10 yıl sonra hâlâ aynı koşullardan yakınmak yerine kendimi geliştirip inandığım şeyleri gerçekleştirerek hedeflerime ulaşmak için çabalıyorum. Sizlere verebileceğim en iyi tavsiye, benzer şekilde kendinizi geliştirmeniz ve zamanın gücüne inanmanızdır. Hızlı ve kolay yoldan zengin olma arzusundan ziyade, kademeli olarak büyümek ve sürece inanmak, size başarıyı getirecektir.
