Borçla Yatırım Yapmak: Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yatırım yaptığınız piyasanın yükseleceğine inanıyorsanız, neden mevcut birikiminizle yetinmektesiniz? Arkadaşlarınızdan veya akrabalarınızdan borç alabilir, bankalardan kredi çekebilir ve daha büyük meblağlarla daha fazla kazanç elde edebilirsiniz. Aldığınız borçları hızla kapatabileceğinizi düşünmek, ne kadar mantıklı? İlk yazımdan bu yana sürekli olarak vurguladığım bir konu var: Gerçekten bir yatırımcı olup olmadığınızı sorgulamalısınız. Özellikle kripto para piyasalarında, birçok kişi yatırım yaptığını düşünerek aslında kumar oynamakta, başkalarının tavsiyelerine göre hareket etmekte ve kaybettikten sonra suçlama eğilimine girmektedir. Bugünkü yazımda, insanların neden borç ve kredi ile yatırım yapma yoluna gittiğini, bunun mantıksız yanlarını ve dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağım.
Borçla Yatırımın Getirdiği Riskler
İlk olarak, hepimiz farklı kişilik yapılarına sahibiz. Bazı insanlar garantici bir yaklaşım benimserken, bazıları daha dengeli bir yatırım stratejisi izlemeyi tercih eder. Diğer bir grup ise “Ya hep ya hiç” mantığıyla hareket ederek risk seviyesini oldukça yükseltir. Kripto para piyasalarında yatırım yapanların büyük çoğunluğunun bu üçüncü grupta olduğunu söylemek yanlış olmaz (Her döngüde en az %90’lık bir kesimin içeride kaldığını veya zararla çıktığını düşünürsek). Bu kişiler, çoğunlukla borç alarak veya kredi çekerek “yatırım” yapma çabasında bulunmaktadır.
Çevrelerindeki insanlara, kripto fenomenlerine veya hızla geliştirdikleri kendi bilgi birikimlerine güvenerek piyasanın yükseleceğine inanıyorlar. Daha fazla bütçe ayırdıkça daha fazla kazanç elde edeceklerine dair inançları oldukça güçlü. Dolayısıyla, piyasanın yükseleceğine inanan bir kişi, aldığı kredi veya borcu kısa sürede kapatabileceğine ve yaptığı işlemlerin kumar olmadığını düşünmektedir. Bu durum, kişilerin kararlarına daha sıkı bağlanmalarına ve risk toleranslarını artırmalarına neden olur. Piyasanın yükseleceğini düşünerek daha fazla risk alarak yatırımlarını artıran bir kişi, mantıksız olan bu durumu kabullenmekte zorluk çekebilir ve bilişsel yanılgılara daha fazla kapılma eğiliminde olacaktır.
Bilinçsiz Borç Almanın Sonuçları
Ancak hiçbir zaman, piyasanın hangi yöne gideceğini kesin olarak bilemeyiz. Yatırım yaparken, sadece belirli senaryolar üzerinden belirli stratejiler geliştirmek ve bu stratejileri dinamik bir şekilde güncelleyerek risk ve portföyümüzü korumaya çalışmak gerekir. Buradan hareketle, aldığınız borç veya krediyi hızlı bir şekilde kapatabileceğinizi düşünmek, gerçekte bir yanılgıdan öteye geçmez. Örneğin, bir ürün üzerinde 2x kazanç elde ettiğiniz bir senaryoda, aldığınız ürünlerin yarısını satarak sıfır maliyetle yatırım yapabileceğinizi düşünebilirsiniz (ve bazen bu gerçekten de mümkün olabilir). Ancak bilinçsiz bir şekilde alınan borç veya kredinin, bakiyenizle birlikte zarar etme riskini de göz önünde bulundurmalısınız.
Zararın Maddi Olmayan Boyutu
Borç veya kredi ile “yatırım” yapmanın bir diğer olumsuz yanı, kişilerin kendilerine ait olmayan parayı geri ödeyebilmek için duygusal ve aceleci kararlar alabilmesidir. Piyasa, çok ufak bir yükseliş gösterdiğinde, kişiler FOMO (Fırsatı Kaçırma Korkusu) hissiyle hareket ederek aceleyle alım yapmaya yönelir. Bu noktada, kazanç elde etseler bile, borç aldıkları parayı ödeyene kadar işlemlerini sonlandırmamaktadırlar; piyasanın dalgalanmalarıyla savrulup durmaktadırlar. Eğer zarar eden bir senaryoyla karşılaşırlarsa, bu durumda daha farklı mekanizmalar devreye girmektedir. Kişi, var olan zararlarını telafi edebilmek için daha fazla borç alarak işlem yapmaya devam edebilir ve bu da durumu daha da kötüleştirebilir.
Zararı Minimalize Etmenin Yolları
- Yatırım yapmak, ihtiyaç duymadığınız ve riske atabileceğiniz mevcut birikimlerinizi, belirli bir getiri sağlamak amacıyla farklı finansal araçlara yönlendirme sürecidir.
- Her finansal aracın kendine özgü riskleri ve getiri potansiyelleri vardır; bu nedenle, yatırım yaparken dikkatli olmak önemlidir.
- Yatırımlarınızın sonucunda ya kazanç elde edersiniz ya da kayıplar yaşarsınız. Bu nedenle, günlük yaşamınızı sürdürebilmek için kaybetmeyi göze alabileceğiniz miktarlarla yatırım yapmalısınız.
Aldığınız Borç Miktarı Gündelik Yaşamınızı Etkiliyor mu?
Tüm bu bilgileri göz önünde bulundurarak, borç veya kredi ile yatırım yapmamanız gerektiğini iddia etmiyorum. Düşük faiz oranları ve piyasanın daha az dalgalı olduğu dönemlerde, daha az riskli yatırım araçlarına kredi çekerek ya da borç alarak yatırım yapabilirsiniz. Ancak, bu tür kararlar alırken, finansal okuryazarlığınızı geliştirmeniz gerekmektedir. Kendinizi eğittiğiniz, piyasayı ve makroekonomik kültürü gözlemlediğiniz sürece, kredi çekebilir ya da borç alabilirsiniz. Ancak, aldığınız borç miktarının günlük yaşamınızı, psikolojik iyi olma halinizi ya da ilişkilerinizi olumsuz etkilemeyecek seviyelerde olması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Kazanç elde edebileceğiniz kadar kaybetme riskiniz olduğunu ve elinizdeki varlıkları borcunuzu ödemek için zararına satmak zorunda kalabileceğinizi unutmadan hareket etmelisiniz.
