Gerçek İşlem Deneyiminin Önemi ve Paper Trading ile Backtesting’in Sınırlamaları
Giriş: Paper Trading, Backtesting ve Canlı İşlemler Arasındaki Farklar
Piyasada birçok eğitim programı ve uzman, işlem yapmaya başlamadan önce paper trading veya geriye dönük test (backtesting) yapmanın faydalı olacağını söylemektedir. Ancak, bu iki yöntemin gerçek işlem deneyiminin yerine geçmediğini anlamak oldukça önemlidir. Bu yazıda, öncelikle bu kavramların ne olduğunu açıklayacak, ardından neden gerçek ve canlı işlemlerle deneyim kazanmanın daha değerli olduğunu detaylandıracağım.
Paper Trading Nedir?
Paper trading, gerçek piyasalarda herhangi bir risk almadan, sanal para kullanarak işlem yapma deneyimidir. Örneğin TradingView gibi platformlarda size 100.000 dolar sanal bakiye verilir ve bu bakiye ile çeşitli stratejileri test edebilirsiniz. Bu yöntem, stratejilerinizi ve yatırım kararlarınızı test etmek için kullanılır. Ancak, yalnızca simüle edilen bu ortamda gerçek duyguları ve psikolojiyi deneyimleme şansınız yoktur. Dolayısıyla, paper trading ile gerçek işlem arasındaki en büyük fark, psikolojik baskının ve duyguların yokluğu ve bunun getirdiği risk algısının farklılığıdır.
Paper Trading ve Gerçek İşlemler Arasındaki Psikolojik Farklar
Bir finans profesörü olan Michael C. Jensen’e göre, Asil-Vekil Problemi (Principal-Agent Problem) gereği, paranın sahibi ve onu yönetenlerin çıkarları farklıdır. Örneğin, arkadaşınızın parasını %10 komisyonla işlettiğinizi düşünün. Hem kendinizin hem de arkadaşınızın amacı, mümkün olan en yüksek kazancı elde etmektir. Ancak, sizin amacınız, daha çok para kazanmak ve risk almak iken, arkadaşınız risk almadan para kazanmak isteyebilir. Bu durumda, sizin daha yüksek riskler almanız, etik ve psikolojik sorunlar doğurabilir. Gerçek parayla işlem yaparken, duygusal bağlar ve risk kaygıları devreye girer; kaybettikten sonra pişmanlık ve stres yaşanır. Bu nedenle, gerçek para ile işlem yapmak, psikolojik dayanıklılığınızı ve karar verme yeteneğinizi güçlendirir.
Backtesting ve Strateji Testleri
Backtest, geçmiş fiyat hareketleri kullanılarak bir stratejinin performansını ölçme yöntemidir. Örneğin, 2021-2022 dönemine ait ENJ grafiğine bakarak, belirli formasyonların veya teknik göstergelerin ne kadar başarılı olduğunu analiz edebilirsiniz. Ancak, burada önemli bir sorun vardır: gelecekteki fiyat hareketlerini bilmediğiniz için, geçmişte başarılı olmuş bir stratejinin her zaman çalışacağı anlamına gelmez. Ayrıca, fiyat hareketlerini geriye dönük test etmek, gerçek zamanlı piyasa koşullarını ve ani gelişen olayları yansıtmadığı için sınırlı bir güvenilirlik sağlar.
Kriptoda Formasyonların Sınırsızlığı ve Strateji Esnekliği
Kripto piyasasında, formasyonlar ve teknik analizler konusunda sınır yoktur. Birçok trader, grafikte gördüğü şekilleri hızla isimlendirmeye çalışır ve sonra piyasanın hareketine göre fikir değiştirir. Örneğin, öncelikle bir bayrak veya flama formasyonu olduğunu iddia eden kişi, fiyat hareketleriyle bu formasyonların başarısız olduğunu fark edince, farklı formasyonlara (alçalan üçgen, yükselen kanal, kama vb.) yönelir. Bu sürekli değişim, özellikle kendi paranızla işlem yaparken, psikolojik açıdan yıpratıcıdır ve kararlarınızı olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, fiyat hareketlerini gördükçe fikir değiştirmek yerine, belirli ve disiplinli stratejilere sadık kalmak daha sağlıklıdır.
Canlı İşlem Yapmanın Önemi ve Tavsiyesi
Piyasalarda edindiğim tecrübeler ve çeşitli uzmanların görüşleri ışığında, backtest veya paper trading yerine küçük tutarlarda gerçek işlemler yapmanın daha faydalı olduğunu düşünüyorum. Mesela, ilk vadeli işlemlerimi sadece 20 dolar ile, 5x kaldıraç kullanarak yaptım. Bu düşük tutar bile olsa, kendimi yüksek tutarlarda işlem yapıyormuş gibi hissetmek ve psikolojimi geliştirmek açısından oldukça faydalı oldu. Stop seviyesine geldiğimde veya likidasyona uğradığımda hissettiklerimi not alıyordum. Kendi parama kıymet vermek ve küçük de olsa risk almak, zamanla psikolojik dayanıklılığımı artırdı.
Motivasyon ve Psikolojik Gelişim
Yüzdelik kazançlar açısından bakıldığında, düşük miktarlarda işlem yapmanın bile motivasyonu artırıcı etkisi büyüktür. Örneğin, 100 dolar ile %10 kazanç sağlamak 10 dolar kazandırırken, 10.000 dolar ile aynı yüzdeyle 1.000 dolar kazanç sağlar. Bu nedenle, küçük tutarlarla yapılan işlemler, hem psikolojik gelişim hem de disiplin kazanımı açısından önemlidir. Asıl amaç, emek vererek ve disiplinli kalarak, kendi yatırım kültürünüzü ve psikolojinizi güçlendirmektir. Bu yolla riskleri minimuma indirirken, zamanla daha büyük ve doğru kararlar alma kapasitenizi geliştirebilirsiniz.
