Kriptokoin –
Günümüzde, finans dünyasında nadiren hareketlenen ve genellikle yoğun tepkiyle karşılaşan bir ortamda yaşıyoruz. Avrupa, bu gelişmeler üzerinde önemli bir rol oynamakta. Kıtanın doğusundan batısına, dijital para birimleri hızla benimseniyor ve yaygınlaşıyor. Bu süreçte Atlantik’in diğer tarafında, sosyal medya devleri Facebook’un Libra projesiyle küresel bir para birimi yaratma girişimi, büyük bir sarsıntı yarattı. Buna ek olarak, Çin hükümeti, bir yıldan uzun süredir Çin Yuanının dijital versiyonunu geliştirmekle meşgul. Bu iki gelişme, Avrupa’nın gözetleyici konumda kalmasına neden oldu ve şimdi, kendi Merkez Bankası Destekli Dijital Para Birimi (CBDC) olasılığını gündemden çıkarmaya çalışıyor.
Geçtiğimiz günlerde CNBC ile yapılan yakın tarihli röportajda, Ekonomik Politika Araştırma Merkezi (CEPR) Başkanı Beatrice Weder di Mauro, Avrupa’da dijital para birimine olan ihtiyacın altını çizdi. İlginç olan ise, bu fikri ilk kez öneren kişinin kendisi olmadığı. İlk olarak Libra’nın ortaya çıkmasının ardından, Mark Zuckerberg’in 23 Ekim’de ABD Mali Hizmetler Komitesi’nde yaptığı duruşmayı takiben, di Mauro, Libra’nın “muhtemelen gerçekleşmeyeceğine” inanıyor. Ancak Libra’nın kaderinden bağımsız olarak, CEPR başkanı, “merkez bankası topluluğunu zaten sarsmış olan” bu gelişmelerin, Avrupa’daki finansal düzeni yeniden şekillendirebileceğine işaret ediyor.
Libra ve Dijital Para Birimlerinin Etkisi
Libra’nın en önemli etkilerinden biri, merkezi bir bankacılık perspektifinden, Çin’in planladığı dijital yuan gibi egemen dijital para birimlerinin ortaya çıkma olasılığıdır. di Mauro, bu noktada şunu vurguluyor: “Küresel bir para birimine sahip uluslararası bir para sistemi, şu anki dolar baskınlığından çok daha avantajlı olabilir.” Bu tür bir dijital para birimi, geçici bir ihtiyaç halinde çalışmak zorunda değil ve hatta desteklediği para biriminin dolar olması da şart değildir. Aslında, diğer Avrupa merkez bankası yetkililerinin de dile getirdiği gibi, bu dijital para birimi, doları yerinden edebilir. di Mauro, birkaç ay önce İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mark Carney tarafından dile getirilen fikirleri destekleyerek, “Avrupa genelinde merkez bankaları birleşerek ortak bir dijital para çıkarabilirler” ifadesini kullanıyor.
Sentetik Hegemonik Para Birimi (SHC) ve Küresel Para Sistemleri
Jackson Hole, Wyoming’de düzenlenen Ekonomik Politika Sempozyumu’nda, Mark Carney, merkez bankaları tarafından desteklenen dijital bir para biriminin, ABD dolarının yerini alabileceğini ifade etmişti. “Böyle yeni bir Sentetik Hegemonik Para Birimi’nin (SHC) kamu sektörü tarafından, belki de merkez bankası dijital para ağları aracılığıyla sağlanıp sağlanamayacağı açık bir sorudur.” di Mauro, bu fikri destekleyerek, yakın gelecekte bu tür bir para biriminin çok gerçekçi olabileceğine dikkat çekiyor. “Merkez bankaları bir araya gelirse, küresel bir para birimi oluşturabilirler. Mark Carney’nin bu önerisine katılıyorum ve bunun, kamu sektörü tarafından sağlanan sentetik küresel bir para birimi olabileceği fikrindeyim.” şeklinde açıklıyor.
Libra ve Çin’in dijital yuan projesi, kesinlikle Avrupa yetkililerinin dikkatini çekmiş durumda. Hatta, Avrupa’da da dijital euro veya yuan benzeri dijital para birimleri geliştirme fikri gündemde. Diğer merkez bankası yetkilileri, böyle bir dijital para biriminin, Avrupa’nın toplam arzını kontrol altına almaya ve finansal istikrarı sağlamaya yardımcı olabileceği görüşünü paylaşıyorlar. Fransa Merkez Bankası Başkan Vekili Denis Beau, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “perakende CBDC” diye adlandırdığı ve Libra’nın “büyük motivasyon kaynağı” olduğunu belirtti. Ayrıca, dijital euro veya bölgesel CBDC’nin, dijital ödemeler altyapısı yoluyla euro arzını yönlendirebileceğine dikkat çekti. Bu iki unsurun, “kayda değer bir pazar gücü elde edip, güvenlik ve finansal istikrar açısından riskleri minimize edebileceği” öngörüsünde bulundu. Son olarak, Beau, CBDC’leri korkulacak değil, aksine benimsenmesi gereken yenilikler olarak görüyor ve “Farklı CBDC biçimlerini denemekten kaçınmamalıyız” diyerek, finansal teknolojilerin gelişimine açık olunması gerektiğinin altını çiziyor.
